Volume 22 No1 1991
JUSTYNA HOLECZEK, JANUSZ JANECZEK
PSEUDOMALACHITE FROM RADZIMOWICE AND SOME COMMENTS ON ITS OCCURRENCE IN MIEDZIANKA (SUDETES MTS.)
Pseudomalachite enriched in arsenate has been identified, using chemical, X-ray, and IR methods, in the sample collected from old mine dumps in Radzimowice (Kaczawskie Mts.). It occurs as verdigris-green to dark green veinlets and minute prismatic crystals within massive quartz. Its major element composition is (in wt.%): CuO 63.47, FeO 0.75, P2O5 17.56, As2O5 5.26. Moreover, Mg, V, Zn, Cr, Ti, Pb, and Ca were qualitatively determined as trace elements. Unit cell parameters are:a 17.09(1), b 5.758(6), c 4.487(6), b 91.03° . Shift of infrared absorption bands to lower wavenum-bers reflects substitution of As for P. Paragenetic relationships between pseudomalachite, malachite, and chrysocolla from the Miedzianka copper deposit are also discussed.
JUSTYNA HOLECZEK, JANUSZ JANECZEK
PSEUDOMALACHIT Z RADZIMOWIC ORAZ UWAGI NA TEMAT WYSTĄPIENIA TEGO MINERAŁU W MIEDZIANCE (SUDETY)
W próbkach zebranych na hałdach w okolicy Radzimowic (Góry Kaczawskie) stwierdzono występowanie pseudomalachitu wzbogaconego w anion arsenianowy. Pseudomalachit występuje w postaci sieci żyłek o grubości do 0.5 mm w masywnym mlecznoszarym kwarcu w towarzystwie limonitu i tlenków manganu. Ma barwę grynszpanowozieloną do ciemnozielonej. Barwa ciemnozielona jest charakterystyczna dla bardzo drobnych słupowych kryształków występujących w małych pustkach w żyłkach. Częściowa analiza chemiczna dała następujący skład chemiczny malachitu (w %wag.): CuO 63.47, FeO 0.75, P2O5 17.56, As2O5 5.26. Obliczony na jej podstawie wzór krystalochemiczny (Cu5,18Fe0,06)S 5,24(P1,61 As0,30) S 1,91 O8O2 wskazuje, ze ilość miedzi w analizie chemicznej nie została poprawnie oznaczona. Tak duża ilość arsenu w pseudomalachicie z Radzimowic wskazuje na dużą aktywność tego pierwiastka na etapie krystalizacji pseudomalachitu podobnie jak to miało miejsce w Miedziance. Sugeruje to również istnienie nieciągłego roztworu stałego pseudomalachit -cornwallit. W próbkach z Radzimowic i Miedzianki stwierdzono obecność pierwiastków śladowych: Mg, V, Zn, Cr, Ti, Pb i Ca (Tabela 1). Natomiast malachit z Miedzianki jest spektralnie czysty. Parametry komórki elementarnej pseudomalachitu z Radzimowic obliczone z dyfraktogramu proszkowego (Tabela 2) przedstawione są w Tabeli 3. W widmie absorpcyjnym w podczerwieni badanego pseudomalachitu (Fig. 1) obserwuje się wyraźne przesunięcie pasm absorpcji, zwłaszcza w zakresie drgań rozciągających grup OH, w stronę niższych liczb falowych. Jest to wynik wzmocnienia wiązań wodorowych w strukturze pseudomalachitu na skutek podstawienia jonu fosforu przez jon arsenu w cząsteczce XO43- . W odróżnieniu od okazu z Radzimowic pseudomalachit w Miedziance występuje w paragenezie z malachitem i chryzokolą (Fig. 2, Fot. 1 i 2). Na podstawie obserwacji makroskopowych i mikroskopowych ustalono następującą sekwencję krystalizacji tych minerałów: chryzoko!a, malachit, pseudomalachit, malachit. Wszystkie te hipergeniczne minerały miedzi są wskaźnikiem dużej alkaliczności roztworów, z których się wytrąciły (pH > 8) oraz wysokiego Eh. Pseudomalachit należy do częściej spotykanych minerałów w Miedziance niż malachit.